برخی از محصولات غذایی از قبیل نمک ها ، چاشنی های حاوی نمک ، سبزیجات خشک ، پودر سس ها و … تمایل به تشکیل کلوخه و توده های سخت دارند به همین جهت برای جلوگیری از به هم چسبیدن ذرات و تشکیل کلوخه از افزودنی های مختلفی در مواد غذایی پودری استفاده می شود که اصطلاحا به آن ها ترکیبات ضد کلوخه ای می گویند .
در یک تعریف کلی ترکیبات ضد کلوخه ای موادی هستند که به پودر ها و یا ذرات کریستالی اضافه می شوند تا از به هم چسبیدن ذرات و تولید کلوخه های پودری جلوگیری کنند در واقع کلوخه ای شدن ذرات پودری می تواند مضرات بسیار زیادی را در صنعت تولید مواد غذایی پودری ایجاد کند .که این مضرات شامل کاهش جریان پذیری ذرات ، تضعیف هیدراتاسیون مجدد و پخش پذیری ذرات ، افزایش اکسیداسیون چربی ها و از دست رفتن طعم و مزه محصول نهایی می باشد. علاوه بر تمامی موارد فوق که لزوم استفاده از ترکیبات ضد کلوخه ای شدن در محصولات پودری را نشان می دهد مواردی از قبیل عدم پذیرش مصرف کنندگان در قبال ترکیبات پودری کلوخه ای شده و افزایش بار میکروبی محصول نهایی کلوخه شده به دلیل تجمع ترکیبات مرطوب در گوشه های مخزن های ذخیره سازی و دستگاه های تولید از جمله نکات مهمی هستند که ضرروت استفاده از ترکیبات ضد کلوخه ای را در محصولات پودری یادآور می شود .
به لحاظ عملکردی زمانی که ما از یک ترکیب ضد کلوخه ای در مواد پودری استفاده می کنیم این ترکیبات با قرار گیری در لا به لای ذرات به چند روش مانع کلوخه ای شدن می شوند که این روش ها شامل موارد فوق می باشد .
1- رقابت با دیگر ترکیبات پودری موجود در محیط بر سر اتصال با رطوبت
2- ایجاد موانع فیزیکی بین ذرات
3- افزایش دمای نقطه شیشه ای شدن ذرات
4- مهار رشد کریستال ها در تشکیل پل جامد.
از لحاظ ساختاری ترکیبات ضد کلوخه ای پودر هایی به اندازه ذرات بسیار ریز در حدود کمتر از 11 میکرون می باشند که این ذرات می تواند شامل دی اکسید سیلیکون ، سلیکات ها ، فسفات های نامحلول و نمک های دو یا سه ظرفیتی استئاریک اسید ها باشد .
در خصوص ترکیبات ضد کلوخه ای که قابلیت استفاده در مواد غذایی را دارا می باشند می توان به سلیکون دی اکساید که برای پودر های طعم دهنده ،نمک ها ، سوپ های خشک ، پودر کاکائو و پودر های برپایه شیر مناسب است و سدیم سیلیکو آلومینات که برای پودر تخم مرغ ، پودر های لبنی ، سس ها و میکس دسر ها مناسب می باشد و کلسیم استئارات و منیزیوم استئارات اشاره کرد. همچنین استفاده از این ترکیبات در مواد غذایی پودری شامل الزامات و قوانینی می باشد به عنوان مثال این مواد باید در دوز مصرفی مورد نیاز کاملا بی خطر باشند و در مقادیر کم مصرف موثر باشند زیرا در میزان مصرف این مواد محدودیت وجود دارد و در عمل در محدوده یک درصد و یا حتی کمتر مجاز به استفاده از این مواد می باشیم .